संजय गांधी निराधार अनुदान योजना आणि श्रावणबाळ योजना – ऑक्टोबर 2025 पासून सुरू होणारे नवे अपडेट्स”

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रवणबल सेवा राज्य निवृत्तिवेतन योजना — मे 2025 पासून लागू होणारे नवीन अपडेट्स

प्रस्तावना

महाराष्ट्र शासनाने सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाद्वारे अत्यंत गरजू-वर्गीय नागरिकांसाठी चालू असलेल्या “संजय गांधी निराधार अनुदान योजना” व “श्रवणबल सेवा राज्य निवृत्तिवेतन योजना” या योजनांमध्ये ऑक्टोबर 2025 पासून आर्थिक मदतीच्या रकमेचा वाढीचा निर्णय केला आहे. (The Times of India) या ब्लॉगपोस्टमध्ये आपण या योजनांचे उद्दिष्ट, पात्रता, लाभ, नवीन बदल व अर्ज प्रक्रिया यांचा सविस्तर आढावा घेऊ.

या योजनांचे उद्दिष्ट काय आहे?

• संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेचा हेतू म्हणजे आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत दुर्बल, निराधार, विकलांग, विधवा, अनाथ व गंभीर आजारांनी ग्रस्त अशा व्यक्तींना मासिक आर्थिक मदत देणे. (sjsa.maharashtra.gov.in)
• श्रवणबल सेवा राज्य निवृत्तिवेतन योजनेचा मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे वयोवृद्ध नागरिकांना त्यांची निवृत्तीनंतरची जीवनव्यवस्था सुलभ करण्यासाठी मासिक पेन्शन देणे. (mumbaisuburban.gov.in)

नवीन अपडेट्स — ऑक्टोबर 2025 पासून लागू

• या योजनांखालीसाठी लाभार्थींना दिल्या जाणाऱ्या मासिक आर्थिक सहाय्यात वाढ करण्यात आली आहे. आधी ₹1,500 मासिक मदत दिली जात होती, परंतु नवीन निर्णयानुसार ₹2,500 मासिक करण्यात येणार आहे. (The Times of India)
• या वाढीसाठी अंदाजे ₹5.70 शे. कोट (रू. 570 कोटी) मंजूर करण्यात आले आहेत. (The Times of India)
• या वाढीचा लाभ मुख्यतः विकलांग लाभार्थी व अत्यंत गरजूंना दिला जाणार आहे. (The Times of India)

पात्रता / पात्र व्यक्ती कोण आहेत?

• संजय गांधी निराधार योजनेखाली: 18 ते 65 वर्ष वयोगट, महाराष्ट्र राज्यात रहिवासी असणे आवश्यक. अनाथ, विधवा, विकलांग, गंभीर आजारांनी ग्रस्त अशा व्यक्ती पात्र आहेत. वार्षिक कुटुंब उत्पन्न रु. 21,000 किंवा BPL अंतर्गत असणे आवश्यक आहे. (sjsa.maharashtra.gov.in)
• श्रवणबल सेवा निवृत्तिवेतन योजनेसाठी: वयोवृद्ध (65 वर्ष व वरील) जे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आहेत, त्यांना लाभ दिला जातो. (mumbaisuburban.gov.in)

लाभ काय आहेत?

• पात्र लाभार्थींना मासिक आर्थिक मदत चालू आहे. आता नवीन रकमेप्रमाणे वाढ होईल.
• हे लाभ थेट त्यांच्या बँक खात्यावर DBT (डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर) मार्गे पाठवले जातात. (akola.gov.in)
• या योजनांमुळे सामाजिक व आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल असलेल्या नागरिकांना आधार मिळतो व जीवनमान सुधारण्यास मदत होते.

अर्ज प्रक्रिया व आवश्यक कागदपत्रे

• अर्ज करण्यासाठी जिल्हा कलेक्टर कार्यालयातील संबंधित शाखा, तहसिल कार्यालय किंवा ऑनलाइन - पोर्टलवर अर्ज करता येतात. (Testbook)
• आवश्यक कागदपत्रे: ओळखपत्र, रहिवासी प्रमाणपत्र, उत्पन्न/घरदार प्रमाणपत्र, विकलांग असल्यास वैद्यकीय प्रमाणपत्र इत्यादी. jalna.nic.in

लक्षात ठेवावयाच्या गोष्टी

• लाभार्थीने आपल्या बँक खात्याची माहिती व आधार लिंक अपडेट ठेवणे आवश्यक आहे.
• या योजनांचा लाभ दुसऱ्या कोणत्याही मोठ्या सरकारी योजनेशी प्रत्येकी विलग असू शकतो, त्याची माहिती तपासा.
• अर्ज करताना व कागदपत्रे सादर करताना काळजीपूर्वक सत्यता तपासा — चुकीची माहिती पुरस्कार व लाभ रोखू शकतो.

निष्कर्ष

या दोन सामाजिक कल्याण योजनांच्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील अत्यंत गरजू नागरिकांना न्याय मिळवून देण्याचा एक महत्त्वाचा प्रयत्न आहे. ऑक्टोबर 2025 पासून लागू होणाऱ्या वाढीमुळे त्यांच्या जीवनात काही प्रमाणात आर्थिक स्थिरता आणू शकते. तुमची पात्रता असल्यास आणि अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करून लाभ घ्या.

• The Times of India
• The Times of India

जर तुम्हाला या योजनेचा ऑनलाइन अर्ज लिंक किंवा अर्ज साठवणुकीची माहिती पाहिजे असेल, कृपया सांगाः मी ती मिळवून देते.

खाली “संजय गांधी निराधार अनुदान योजना व श्रवणबल सेवा राज्य निवृत्तिवेतन योजना – ऑक्टोबर 2025 पासूनचे नवीन अपडेट्स” या ब्लॉगसाठी संपूर्ण SEO-friendly FAQ विभाग (Frequently Asked Questions) दिला आहे 👇

❓ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

1️⃣ संजय गांधी निराधार अनुदान योजना म्हणजे काय?

उत्तर:
ही योजना महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक न्याय विभागांतर्गत राबवली जाते. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल, निराधार, विधवा, अनाथ, विकलांग किंवा गंभीर आजारांनी ग्रस्त व्यक्तींना दरमहा आर्थिक मदत देणे हा या योजनेचा उद्देश आहे.

2️⃣ श्रवणबल सेवा राज्य निवृत्तिवेतन योजना कोणासाठी आहे?

उत्तर:
ही योजना महाराष्ट्रातील 65 वर्षे व त्याहून अधिक वयाच्या ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आहे. त्यांच्या निवृत्तीनंतरच्या काळात आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी ही योजना राबवली जाते.

3️⃣ ऑक्टोबर 2025 पासून कोणते बदल लागू होणार आहेत?

उत्तर:
सरकारने या दोन्ही योजनांअंतर्गत दिल्या जाणाऱ्या मासिक मदतीत वाढ केली आहे. आधी ₹1,500 मिळत होते, आता ती ₹2,500 प्रति महिना करण्यात आली आहे. हा निर्णय ऑक्टोबर 2025 पासून लागू होईल.

4️⃣ या योजनांसाठी पात्रता काय आहे?

उत्तर:

• महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असावा.

• कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹21,000 पेक्षा कमी असावे.

• लाभार्थी अनाथ, निराधार, विकलांग, विधवा किंवा वृद्ध असावा.

• लाभार्थी इतर कोणत्याही पेन्शन योजनेचा लाभ घेत नसावा.

5️⃣ अर्ज कुठे करावा लागतो?

उत्तर:
अर्ज तहसिल कार्यालय, जिल्हा समाज कल्याण कार्यालय किंवा ऑनलाइन पोर्टल (https://sjsa.maharashtra.gov.in) द्वारे करता येतो.

6️⃣ अर्जासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?

उत्तर:

• आधार कार्ड

• रहिवासी प्रमाणपत्र

• उत्पन्न प्रमाणपत्र / BPL कार्ड

• विकलांग असल्यास वैद्यकीय प्रमाणपत्र

• बँक पासबुक (आधार लिंक असलेले)

• पासपोर्ट साईज फोटो

7️⃣ लाभ कसा दिला जातो?

उत्तर:
पात्र लाभार्थ्यांना मासिक पेन्शन किंवा अनुदान थेट त्यांच्या बँक खात्यात (DBT मार्गे) जमा केले जाते.

8️⃣ अर्ज केल्यानंतर किती वेळात लाभ मिळतो?

उत्तर:
अर्ज पडताळणीनंतर साधारण ३० ते ४५ दिवसांत पात्र लाभार्थ्यांना पहिली रक्कम खात्यात जमा केली जाते.

9️⃣ जर अर्ज नाकारला गेला तर काय करावे?

उत्तर:
जर अर्ज नाकारला गेला असेल, तर लाभार्थीने कारण समजून घेऊन संबंधित तहसिलदार कार्यालयात किंवा समाज कल्याण अधिकाऱ्यांकडे पुनर्विचार अर्ज करू शकतो.

🔟 दोन्ही योजना एकत्र मिळू शकतात का?

उत्तर:
नाही. एकाच व्यक्तीसाठी या दोन योजनांचा लाभ एकाचवेळी मिळणार नाही. पात्रतेनुसार एकच योजना लागू होईल.

11️⃣ या योजनांसाठी e-KYC करणे आवश्यक आहे का?

उत्तर:
होय, सरकारने लाभार्थ्यांची माहिती पडताळणीसाठी e-KYC प्रक्रिया सुरु केली आहे. आधार व बँक खाते लिंक असणे गरजेचे आहे.

12️⃣ नवीन रक्कम कधीपासून लागू होईल?

उत्तर:
नवीन ₹2,500 मासिक अनुदान ऑक्टोबर 2025 पासून लागू होईल आणि त्यानुसार सर्व पात्र लाभार्थ्यांच्या खात्यात थेट जमा होईल.

13️⃣ या योजनांविषयी अधिकृत माहिती कुठे मिळेल?

उत्तर:
अधिकृत संकेतस्थळावर सविस्तर माहिती उपलब्ध आहे:
🔗 https://sjsa.maharashtra.gov.in